Dynastia Qing

Symbol dynastii Qing

Symbol dynastii Qing

Upadek Ming

Upadek dynastii Ming (1368-1644) został zapoczątkowany przez walkę o władzę i intrygi, co razem doprowadziło do politycznej niestabilności, która z jednej strony została spowodowana przez regencje kilku nieznaczących i słabych cesarzy, a z drugiej narastające zagrożenie pochodzące z północy: Dżurdzeni, potomkowie założycieli królestwa Jin w XII wieku, ustanowili pod przywództwem Nurchaczy (1559-1626) na obszarze dzisiejszej Mandżurii militarnie potężne królestwo. Od 1626 roku pod panowaniem następcy Nurchaczy, księcia Abahai, (który ogłosił się cesarzem w 1638) królestwo to zaczęło stopniowo rozrastać się, zwiększając ekspansjonistyczne tendencje w kierunku południa i zaczęło atakować Chiny.

Osłabiona Ming nie mogła sprostać groźnym najeźdźcom i w ten sposób Dżurdżeni otrzymali wsparcie od mandżurskiego generała Wu Sangui, który przeszedł na stronę wroga (Qing) w 1644 roku. Zrobili to po tym jak już utworzyli tymczasowy rząd w Shenyang. W ten sposób Shunzhi (który sprawował władzę w latach 1644 -1661) został pierwszym cesarza Qing.

Ming południa

Daleko na południowych obszarach utrzymywał się ruch oporu (Mandżurowie) przeciwko okupującym siłom. Rebelie miały miejsce przede wszystkim w Zhejiang, Fujian, Hunan, Hubei i południowo-zachodnich Chinach. Tam generałowie zgromadzili armię składające się z rolników, którzy usiłowali pozbyć się nowych sił okupacyjnych, aby wprowadzić chińską dynastię. Jednak działania te nie zdały egzaminu z powodu militarnej sytuacji Mandżurów. Z tego powodu nie udało im się zdobyć ostatniego królestwa Ming w 1862 roku.

Konsolidacja za panowania cesarza Kangxi

Natychmiast po zjednoczeniu Chin, władcom Qing zależało na umocnieniu swojego autorytetu i rozszerzenia strefy wpływów. Ta autokratyczna i absolutystyczna tendencja, która doprowadziła do wszechpotężnego centralnego rządu, miała zostać jedną z głównych, wyróżniających się cech rządu Mandżurów za czasów panowania wszystkich trzech wielkich cesarzy: Kangxi (1662-1722), Yongzheng (1722-1735) i Qianlong (1736-1795).

Aby osiągnąć ogromną ekspansję imperium cesarze liczyli głównie na armie, która zdecydowanie zyskiwała na sile poprzez szeroko zakrojone reformy. Wartym napomnienia są tzw. Osiem Chorągwi – mandżurskich wojsk składających się z dziesiątków tysięcy mężczyzn, którzy stacjonowali głównie w strategicznie ważnych miejscach znajdujących się w całym imperium. Ich zadaniem była ochrona królestwa Qing przed agresorami z zewnątrz, ale również zapewnianie wewnętrznego pokoju i wprowadzanie nowych praw zawartych w „zbiorze ustaw wielkiej Qing” napisanej w 1646 roku.

Początkowo Mandżurowie rządzili Chinami w ten sam sposób, jaki kiedyś Mongołowie: Chińczycy musieli nosić mandżurskie ubrania, mieszane małżeństwa były zakazane, a w wielu miastach Hanowie i Mandżurowie musieli mieszkać oddzielnie. Jednak po jakimś czasie, szczególnie w królestwie Kangxi, starano się adoptować chińskie tradycje w celu niebycia postrzeganym jako obcokrajowcy. Czyniono tak również w celu powstrzymania ewentualnych nacjonalistycznych ruchów wewnątrz ludu chińskiego. W ten sposób prawie cały kompletny system administrowania został zaadoptowany od Ming.

Szczególnie za panowania pierwszego cesarza Kangxi rolnictwo znacząco zyskało na ważności. Kangxi widział w nim właśnie podstawy funkcjonalnego społeczeństwa i kwitnącej gospodarki. Zmiana na lepsze, która rozpoczęła się zaraz po przejęciu przez niego władzy, była skutkiem niezrównanej poprawy społecznej, co w końcu stało się przekleństwem królestwa Qing.

Również w obszarze technologii osiągnięto znaczący postęp zarówno jeśli chodzi o narzędzie rolnicze, budowę statków czy przemysł. W tamtym czasie utworzono pierwsze banki specjalizujące się w wymianie pieniędzy, pożyczkach i kredytach. Jednak kapitalistyczne tendencje zostały szybko zatrzymane przez rząd centralny, ponieważ nasilająca się prywatyzacja, a co za tym idzie wpływowa klasa handlowców, zagraża mechanizmowi sprawowania władzy. Gospodarkę chciano dalej trzymać pod kontrolom państwa przez np. wprowadzenie kilku państwowych monopoli.

Jeśli chodzi o zagraniczną politykę, stałe ekspansjonistyczne tendencje Mandżurów sprawiły, że powierzchnia Chin miała w sumie 11,5 milionów km2, co było największą ekspansją terytorialną (obecnie, Chiny rozciągają się na powierzchni około 9,5 milionów km2).

Te ekspansjonistyczne tendencje przyniosły możliwość rozwinięcia coraz bardziej intensywnego handlu z sąsiadującymi państwami, czego skutkiem był dobrobyt na wielką społeczną skalę obejmujący wszystkie poziomy, w swoim czasie przewyższający osiągnięcia wielkich państw europejskich.

Upadek Imperium Qing

Pod koniec XVIII wieku ekonomiczna sytuacja państwa zaczęła się znacząco pogarszać. Po tym jak zredukowano pensje urzędników, korupcja i łapownictwo zawitały w tych kręgach. Co więcej, ogromnym finansowym obciążeniem było utrzymanie wewnętrznego pokoju, który był zagrożony przez wybuchające na wsi powtarzające się bunty.

Jednak najpoważniejszym problemem był wpływ europejczyków, którzy coraz bardziej zaczęli dążyć do gospodarczych korzyści w Chinach. Wraz z intensywną wymianą handlową, rozwiniętą na skutek ekspansji podjętych na początku dynastii, za pośrednictwem Brytyjczyków do Chin dotarło opium.

Gospodarcze konsekwencje importu opium wkrótce zaczęły dawać znać o sobie. W ten sposób opium zostało w końcu zakazane przez cesarza. Właśnie embargo wprowadzane na opium było przyczyną Wojny Opiumowej w 1839, z której Brytyjczycy wyszli zwycięsko. Wynikiem tego był kontrakt z Nanjing 1842 (oraz Beijing 1860: na skutek Drugiej Wojny Opiumowej). Zawierał on, poza między innymi wysokimi kosztami zadośćuczynienia, nakaz otwarcia kilku chińskich portów, jak również zrzeczenie się Hong Kongu na korzyść brytyjskiej administracji.

Osłaniana przytłaczającymi kontraktami chińska gospodarka zaczęła popadać w stagnację i rujnować społeczeństwo, które coraz gwałtowniej wyrażało swoje niezadowolenie z władców Qing. W końcu w połowie XIX wieku wywiązały się bunty rolników, których punktem kulminacyjnym była rebelia Taiping.

Ich lider – Xien Xuan, który wołał na siebie “młodszy brat Chrystusa”, obiecał swoim zwolennikom utworzenie imperium Tai Ping – imperium pokoju na ziemi, które miało gwarantować społeczną poprawę. W 1853 roku przejął Nanjing i tam utworzył swoją stolicę przez zmianę nazwy miasta na Tianjing. Po tym wydarzeniu wybuchła trwające wiele lat wojna domowa, która pochłonęła życie około 20 milionów Chińczyków oraz obróciła w ruinę ogromne przestrzenie.

Pod koniec XIX wieku Chińczycy zaczęli wyładowywać swój gniew na europejskich siłach okupacyjnych w tzw. Powstaniu Bokserów, które początkowo skierowane było przeciwko chrześcijaństwu. Po tym jak rebelie te zostały w końcu stłumione przez Qing, przywrócenie wewnętrznej stabilizacji nie było już więcej możliwe, a upadek dynastii został ostatecznie przypieczętowany.

Kultura w czasach dynastii Qing

Zarówno za czasów Ming, tak i w epoce Qing przeważającym gatunkiem literackim była powieść. Jedną z najważniejszych prac tego okresu jest „The Robbers of Liangshan-moor” , w której autor żywo i autentycznie opowiada o licznych buntach rolników, które miały miejsce na terenach dzisiejszej prowincji Shangdong za czasów dynastii Song. Powieść jasno promuje te rebelie jako modele oporu przeciwko represjom narzuconym przez władców.

Inną pracą napisaną za czasów dynastii Qing jest światowej sławy “Hongloumeng” (“The dream of the red chamber”) autorstwa Cao Xueqins (1715-1764). Tutaj pisarz z detalami opisuje rozkwit i upadek urzędniczej rodziny, symbolizujący rozwój dynastii.

Leave a Reply

Witryna wykorzystuje Akismet, aby ograniczyć spam. Dowiedz się więcej jak przetwarzane są dane komentarzy.