Za murem. Podróż po Chinach.

Colin Thubron, Za murem. Podróż po Chinach

Za murem. Podróż po Chinach - okładka

Za murem. Podróż po Chinach – okładka

To coś więcej aniżeli książka. To literacki obraz dalekich Chin namalowany przez jednego z najwybitniejszych współczesnych pisarzy podróżników. To opowieść przypominająca wielowątkowe malarskie płótno stworzone przez wielkiego artystę, na które możemy spróbować patrzeć jako na całość lub przyglądać się wyłącznie jego poszczególnym elementom. Napisana przepięknym językiem; barwnym, prostym i zarazem wyrafinowanym,  pełnym smaczków językowych, potrafiącym być jednocześnie oschłym i soczystym, pełnym pasji i nade wszystko obrazowym.

 „Współpasażerka posłała mi swój sztywny uśmiech. Pewnie zastanawia się czy cudzoziemiec zdoła pojąć jej naród – ten człowiek z Zachodu z niechlujnym plecakiem (złożyłem go u jej stóp), który nie podróżuje w grupie. Czegóż on mógłby się dowiedzieć?”[i].

Colin Thurban w książce „Za murem. Podróż po Chinach” z reporterską precyzją notuje ogromną ilość szczegółów, które nakładają się jedne na drugie i tworzą większą całość. Obraz, który nie zawsze odpowiada naszym wyobrażeniom o Państwie Środka i o Chińczykach. Obraz stworzony bez pójścia na łatwiznę, krocząc z dala od utartych szlaków, unikając schematów, próbujący wielokrotnie odkłamać stereotypy lub je potwierdzić.

W toku swojej opowieści podróżnik daje nam okazję podziwiania różnorodności krajobrazów, umożliwia przyjrzenie się zwykłym ludziom. Potrafi też bez zawahania napisać o hipokryzji białych z Zachodu, których on sam jest przedstawicielem.

Możliwie najobiektywniej przybliża nam mieszkańców Chin, ich charaktery wciąż tkwiące w myśli Konfucjusza, marzenia („Dziewczyna należała do nowych Chin. Wciąż była posłuszna, lecz ostrożnie upominała się o siebie. (…) Chciała tylko pojechać do Ameryki)[ii], religijność („Jak młodzi ludzie mogliby wierzyć? Wychowaliśmy się bez bogów”)[iii] czy umysłowość („Dlaczego” to nie jest chińskie pytanie”)[iv]. Wskazuje co pełni ważną rolę w życiu Chińczyków – paradoksalnie „jedzenie to narodowe panaceum i obsesja”[v], tutaj „najpopularniejsze pozdrowienie nie brzmi „Jak się masz”, ale: „Czy już jadłeś?”[vi].

Tylko jak opisać „miliard niepojętych ludzi”?[vii] „Ludzie okazali się bardziej nieprzeniknieni, pełni rezerwy, bardziej zdyscyplinowani, przepełnieni wielowiekową formalną uprzejmością, na tyle uwewnętrznioną, że nie dawało się jej szybko przebić”[viii].

Od wydawcy: Kiedy w latach osiemdziesiątych Chiny, dotąd niemal niedostępne dla zagranicznych turystów, zmieniły politykę i otwarły granice przed obcokrajowcami, bogactwo nieznanych zakątków w trzecim co do wielkości kraju świata przyprawiało podróżników o zawroty głowy. Colin Thubron, opanowawszy podstawy mandaryńskiego, postanowił wyruszyć samotnie w liczącą ponad piętnaście tysięcy kilometrów podróż. Unikając utartych szlaków i odwiedzając mniej popularne, choć nie mniej ciekawe miejsca, odkrywa zaskakującą różnorodność krajobrazów i fascynujące losy mieszkańców kraju, który z trudem podnosi się z traumy rewolucji kulturalnej.

Książka została uhonorowana dwiema nagrodami: Thomas Cook Travel Book Award i Hawthornden Prize.

Colin Thubron — ur. w 1939 roku w Londynie. Jeden z najbardziej znanych i utytułowanych brytyjskich pisarzy podróżników, autor kilkunastu książek o podróżach na Bliski Wschód, do Azji Środkowej i Wschodniej oraz Rosji. W 2008 roku magazyn „The Times” zaliczył go do grona pięćdziesięciu największych powojennych pisarzy brytyjskich. Współpracuje z „The New York Review of Books”, „The Times”, „The Times Literary Supplement” oraz „The New York Times”. Jest laureatem m.in. Nagrody im. Thomasa Cooka, francuskiej Nagrody im. Nicolasa Bouviera oraz najstarszej brytyjskiej nagrody literackiej The Hawthornden Prize.

W uznaniu dla dorobku całego życia otrzymał Medal Lawrence’a z Arabii, Nagrodę Szkockiego Towarzystwa Podróżniczego oraz tytuł komandora Orderu Imperium Brytyjskiego. Od 1969 roku jest członkiem Królewskiego Towarzystwa Literackiego, a od 2010 — jego przewodniczącym. Po polsku ukazały się dotąd jego książki: Cień Jedwabnego SzlakuPo Syberii, która znalazła się w finale Nagrody im. R. Kapuścińskiego za Reportaż Literacki 2011, Utracone serce Azji, Góra w Tybecie oraz Za murem. Podróż po Chinach.

Alicja Szulborska

[i] Colin Thubron, „Za murem. Podróż po Chinach”, tłum. Paweł Lipszyc, wyd. Czarne, Wołowiec 2015, s. 12.

[ii] Tamże, s. 119

[iii] Tamże, s. 69.

[iv] Tamże, s. 318.

[v] Tamże, s. 203.

[vi] Tamże, s. 203.

[vii] Tamże, s. 13.

[viii] Tamże, s. 20.

Leave a Reply

Witryna wykorzystuje Akismet, aby ograniczyć spam. Dowiedz się więcej jak przetwarzane są dane komentarzy.