Strona dla osób chcących poznać język chiński

Wynikowa konstrukcja czasownikowa

1. Wynikowa konstrukcja czasownikowa

czasownik akcji + przyrostek wynikowy

Często używane przyrostki wynikowe.

1a. Przyrostek wynikowe wyrażające zakończenie czynności.

wán

hǎo

1b. Przyrostek wynikowe wyrażające zakończenie czynności.

Jiàn – dostrzec, zauważyć (używany z czasownikami percepcyjnymi)

dào – osiągnąć cel

zháo- osiągnąć cel

cuò – popełnić błąd

bǎo – napełnić

dǒng – rozumieć

huì -wiedzieć

zhù – wbijać,

kāi – otwierać

gòu – wystarczająco

guāng – wykorzystać

清楚 qīng chu – być wyraźnym

干净 gān jìng – być czystym

1c.Często używane czasowniki wynikowe: czasownik akcji + przyrostek wynikowy

shuō Mówić 说完 Shuō wán Konczyć mówić
chī Jeść 吃完 Chī wán Kończyć jeść
Yòng Używać 用完 Yòng wán Użyć wszystko
Shuō Mówić 说好 Shuō hǎo Osiągnąć efekt po przez rozmowe
Tīng Słuchać 听见 Tīng jiàn Usłyszeć coś
Kàn patrzeć 看见 Kàn jiàn Zobaczyć cos
Wén Poczuć zapach 闻见 Wén jiàn Wyczuć coś
Tīng słuchać 听到 Tīng dào Słuchać do momentu zrozumienia
Kàn patrzeć 看到 Kàn dào Zobaczyć coś
wén Poczuć zapach 闻到 Wén dào Wyczuć coś
Mǎi Kupować, rozglądać się 买到 Mǎi dào zakupić
Zhǎo dào szukać 找到 Zhào dào znajdować
Mǎi Kupować, rozglądać się 买着 Mǎi zháo zakupić
Zhǎo szukać 找着 Zhǎo zháo znajdować
Shuì spać 睡着 Shuì zháo zasnąć
Zuò robić 做错 Zuò cuò Źle coś zrobić
Xiě pisac 写错 Xiě cuò Źle cos napisać
Mǎi Kupować, rozglądać się 买错 Mǎi cuò Żle kupic
Yòng używać 用错 Yòng cuò Źle użyć
Chī jeść 吃饱 Chī bǎo Najeść się
Kàn patrzeć 看懂 Kàn dǒng Czytać do momentu zrozumienia
Tīng słuchać 听懂 Tīng dǒng Słuchać do momentu zrozumienia
Xué Uczyć się 学会 Xué huì Uczyć się do momentu osiągnięcia wiedzy
pamiętać 记住 Jì zhù zapamiętać
uderzać 打开 Dǎ kāi otwierać
Chī Jeść 吃够 Chī gòu Zjeść wystarczająco
Wèn pytać 问清楚 Wèn qīng chu Pytać o coś aż do osiągnięcia jasności
wycierać 擦干净 Cā gān jìng Wycierać coś aż do czystości
myć 洗干净 xǐ gān jìng Myć coś aż do czystości

 

Przykładowe zdania z czasownikami wynikowymi.

你吃饱了吗?

Nǐ chibǎo le ma?

Zjadłes wystarczająco?

吃饱了.

Chī bǎo le.

Tak. Zjadłem wystarczająco.

 

 

他说玩了.

Tā shuō wán le.

Skończył mówić.

Przyrostki wynikowe mogą odnosić się również do kierunku ruchu.

狗走进来了房间.

Gǒu zǒu jìn lái le fáng jiān .

Pies wszedł do pokoju.

2. Używanie partykuły z czasownikami wynikowymi do wyrażenia ukończenia.

Przyrostek występuje na końcu czasownika wynikowym po przyrostu wynikowym, aby wyrazić że czynność zostało zakończona a oczekiwany rezultat osiągnięty.

我吃饱了.

Wǒ chī bǎo le.

Najadłem się.

nigdy nie występuje pomiędzy czasownikiem akcji a przyrostkiem wynikowym.

Używanie partykuły z czasownikami wynikowymi, aby wyrazić nieukończenie lub brak rezultatu.

我没听懂.

Wǒ méi tīng dǒng.

Nie zrozumiałem. (słuchając)

3. Wskazywanie zdolności do osiągnięcia zakończenia lub zamierzonego skutku.

Wrostki de i bu.

de i bu mogą pojawić się pomiędzy czasownikiem akcji a przyrostkiem wynikowym aby wyrażić że osiągnięcie skutku jest możliwe lub nie. Jeżeli i są używane w ten sposób określany je mianem wrostków.

我看得懂中国报纸.

Wǒ  kàn de dǒng  zhōng guó  bào zhǐ .

Rozumiem chińskie gazety.

我看不懂中国报纸

Wǒ kàn de dǒng zhōng guó bào zhǐ.

Nie rozumiem chińskich gazet.

 

怎么

Użycie w w zdaniu 怎么 zěnme wskazuje, że skutek nie może zostać osiągnięty nie ważne, co podmiot robi.

我怎么学也学不会看汉字.

Wǒ zěn me xué yě xué bù huì kàn hàn zǐ .

Nie ważne jak się ucze nie mogę nauczyć się chińskich znaków.

 

得了 deliǎo, 不了 buliǎo

Aby wyrazić że podmiot jest lub nie jest w stanie wykonać jakąś czynność

Czasownik + 得了 – jest w stanie wykonać czynność

Czasownik + 不了 – nie jest w stanie wykonać czynności

我做得了那么多功课.

Wǒ zuò deliǎo nà me duō gōng ke.

Jestem w stanie zrobić tak dużo zadania domowego.

我用不料筷子.

Wǒ yòng bu liǎo kuài zi.

Nie jestem w stanie używać pałeczek.

 

Pytania o zdolności wykonania czynności.

Ma

你用得了筷子吗?

Nǐ yòng de liǎo kuài zi ma.

Czy umiesz używać chińskie pałeczki?

 

Czasownik – przeczenie – czasownik

你用得了用不了筷子?

Nǐ yòng de liǎo yòng bu liǎo kuài zi.

Czy umiesz używać chińskie pałeczki?

Odpowiedzi.

Twierdząca.

Czasowniki+ 得了

用得了.

 

Przecząca.

Czasownik+不了

用不了.

Przyrostki wynikowe ze specjalnym znaczeniem.

diào – odpadać, upadać, spadać

wskazuje ukończenie czynności, często posiada negatywne znaczenie, nie wystepuje z , .

 

忘掉 wàn diào

我忘掉了我是谁.

Wǒ wàng diào le wǒ shì shéi.

Zapomniałem, kim jestem.

 

丢掉 diū bào – zgubić

我的钱包 丢掉了.

Wǒ de qián bāo diū diào le.

Zgubiłem portfel

得及 dejí i 不及 bují

– Być w stanie wykonać czynność na czas.

来得及 – być w stanie przyjechać na czas

来不及 – nie być w stanie przyjechać na czas

得起 deqǐ  i 不起 buqǐ

pozwolić sobie na

吃得起 – być w stanie pozwolić sobie na zjedzenie czegoś

吃不起 – nie być w stanie pozwolić sobie na zjedzenie czegoś

住得起 – być w stanie pozwolić sobie na zamieszkanie gdzieś

住不起 – nie być w stanie pozwolić sobie na zamieszkanie gdzieś

shàng

ma specjalne znaczenie kiedy występuje z czasownikiem

考上 kǎo shàng – zdać egzamin

考的上 kǎo deshàng – być w stanie zdać egzamin

考不上 kǎo bushàng – nie być w stanie zdać egzamin

 

我想我一定考得上.

Wǒ xiǎng wo yī dìng kǎo deshàng.

Mysle ze jestem w stanie zdać egzamin.

 

不定 budìng

说不定 Shuō budìng – może

今天你有财富,说不定明天就没有了

Jīn tiān nǐ yǒu cái fù ,shuō budìng míng tiān jiù méi yǒu le.

Dzisiaj jesteś bogaty a jutro możesz tego nie mieć.